БЛОГЕРЛАР ЧЕМПИОНАТИ ҲАҚИҚАТЛАРИ ҲАҚИДА ЎЙЛАР

Дастлаб Ўзбекистон телевидениесидан бериб бориладиган “Заковат” интеллектуал ўйинларида ўз заковати билан танилган, 2014 йилги депутатлик сайловида ўз номзоди билан иштирок этган Хушнудбек Худойбердиевнинг ташкилотчилиги остида бўлиб ўтаётган “Ўзбек блогерлари чемпионати” қизғин паллага кирмоқда. Танлов учун юборилган материаллар юз элликка яқинлаб қолган. Қатнашчилар мингта, ўн мингта бўлиб кетишини тилаймиз. Яхши ишнинг оммалашгани яхши.

Ушбу танлов ҳақида ижтимоий тармоқларда қизғин баҳслар авж олган. Танловни танқид қилиб, ўзлари қатнашиб юрганлар ҳам бор. Танловни танқид қилиб, сайтини синчиклаб, қизиқиб ўқиб бораётганлар ҳам бор. Бу шуни кўрсатадики, танлов жамоатчилик диққатини ўзига тортмоқда. Одамларни бир жойга тўпланишларига имкон яратди.

Танлов учун қўйилган мукофот миқдор ўн миллион сўмни ташкил қилади. Бу эса ўз-ўзидан ижодга майли бўлган, фикрлари тиниқ бўлган одамларни танлов сари етаклаб келади. Кимлар учундир ўн миллион сўм пул кўпдек кўринади. Шунча пулни тикиб қандай фойда бор деб ўйлайдиганлар ҳам талайгина. Аммо ишонч билан айта олама, танловнинг моддий рағбати юз миллион сўм бўлса ҳам арзийди. Чунки топилаётган фойдани моддий ўлчамга солиб бўлмайди. Келинг, сўзларимга диққат билан қулоқ тутинг ва “фикрларимни ақлингиз тарозусида тортиб кўринг” (ибн Сино).

1.       Танловда ўзбек тилида ижод қилаётган ақлли, ҳушли, уйғоқ ва бедор ёшлар иштирок этмоқдалар. Уларнинг баъзилари Ватанимизда, баъзилари хорижда.

2. Танлов учун бериладиган материалларнинг мавзуси ва ҳажми чекланмаган.

3.       Танловда эркинлик руҳи устун.

4. Эълон қилинаётган ишлар орасида кескин ва танқидий кайфиятдаги материаллар ҳам анчагина.

5.    Танлов баҳона ижодкор ёшлар бир-бирини топиб дўстлашиб оляпти.

6.  Танлов материаллари хусусида бемалол фикр билдириш учун шароит яратиб қўйилган.

Хўш, бу саналган факторлар бизга нимани беради?

Танлов материалларини диққат билан ўқиб қуйидаги ахборотларга эга бўлиш мумкин:

1.                Ўзбек ёшларининг бугунги савияси, уларнинг хоҳиш ва истаклари барча мақолаларда бир қадар аён бўлган. Демак, эртага жамиятимизнинг етакчи кучларига айланадиган шахсларнинг ким экани, уларнинг қандай маънавий ва ақлий қудратга эгалиги ҳақида ахборот оласиз.

2.                Мақолаларда ўз онам тилимизни ва унинг қоидалариНИ қанчалик яхши билишимиз акс этиб турибди. Демак, ҳозирги ёшларнинг саводхонлик даражаси ҳақида муҳим ахборот тайёр. Бунинг учун 1-август кунидаги тест синовларининг натижаларига термилиб ўтириш шарт эмас.

3.                Энг фаол ва билимдон ўзбек ёшларининг психологияси танловда намоён. Масалан, бирор яхши мақолага пастроқ балл қўйилди, хўш, ёшларда қандай реакция бор? Агар уларнинг ҳаммаси бу ноҳақлик деб шовқин кўтарса, демак, ҳа, ўзбек миллатига муносиб авлод улғаймоқда, улар учун ҳақиқат муҳим, бу ёшларни енгиб бўлмайди деб хулоса қилса бўлади. Аммо аксинча, эътибор ҳам бермаса, киши билмас бир-бирига ҳасад қилиб турса, демак, буларни бир зарба билан тум-тарақай қилса бўларкан деб ўйлаш ҳам мумкин. Чунки улар фақат ўзини ўйлаяпти-да.

4.                Танловда қатнашчиларининг ёшлари ҳар хил. Бу қуйидаги саволга жавоб топиш учун имконият беради: “Ўзбек ёшлари неча ёшдан бошлаб мустақил фикр юритмоқда?”  

5.                Танловда мавзулар борасида чеклов йўқ. Демак, қуйидаги масалага бир қадар аниқ ечим бор: “Ўзбек ёшларини қайси муаммо, қайси масалалар қизиқтирар экан? Оддий маиший гап-сўзларми ёки ижтимоий, умумаҳамиятга молик муаммоларми? Агар юқори даражадаги масалалар билан қизиқишаётган бўлса, демак, бу ёшлар интеллект жиҳатдан юқори!”

6.                Танловда иштирок этаётганлар ичида ҳақиқатан адабиёт йўлидан борадиган кимлар бор экан? Буни аниқлаш осон – ким ёзиш услуби ва сўз қўлланиши билан назарга тушса, шу йигит-қизлар келажакда шоир ёки ёзувчи бўлашади ёки журналист. Уларнинг позицияларини яхшилаб билиб олган маъқул. Эртага муомалада жуда асқотади.

7.                Танлов материлларини ўқиб, яна шуни билиб олса бўлади: “Ўзбек ёшларига ҳозир нима ёқади ва нималар ёқмайди?” Демак, бу саволнинг жавоби эртага бу ёшларга бирор масалада мурожаат қилинса, қайси жиҳатдан ёндашиш мумкинлиги ҳақидаги ахборотни беради.

8.                Танлов анъанавий тарзда ўтказиб борилса ва унда ҳамиша ёшларимиз фаол бўлишса, уларнинг онгида бўлаётган ўзгаришларнинг тадрижи намоён бўлади: “Ўзбек ёшлари икки йил аввал бу масалада қандай фикрда, ҳозир эса қандай хулосада? Ўсиш борми, йўқ?”

Нима деб ўйлайсиз, шундай қилса бўладими? Ишонмасангиз, танловдаги ҳамма материалларни тўплаб, ўқиб, солиштириб, қиёслаб чиқинг-чи, шу масалаларни ҳал қилса бўлармикин? Шу жиҳатдан олсак, танловнинг биринчи босқичи энг аҳамиятли босқичдир. Қолаверса, камина бошқа жиҳатлар ҳақида тўхталиб ўтирмадим. Қолгани ҳақида ўзингиз ўйлаб кўринг.  Шунингдек, ушбу танловнинг хориждаги таҳлилчилар ҳам кузатиб ўтиришган бўлса, сира ҳам ажбаланмайман. Майли, бизнинг мақолаларимизни ўқийверсинлар. Ёшларимизнинг кучу-салоҳиятини кўриб, эҳтиёткорроқ бўлиб ҳаракат қилсинлар. Зотан, фейсбукдаги дўстимиз Муҳаммад Абдуллоҳ таъбири билан айтганда, “Бизнинг қудратимизни кўрмоқчи бўлсанг, ёзган блогларимизга (ёки постларимизга) қара!” J

Танловнинг моддий рағбати ўн миллион сўм. Кўпми ёки оз?! Ҳозирги шароитда шунча ахборотни ўн миллион сўмга топиш мумкинми, ахир?

Акром МАЛИК